جوانه زنی بذر، تعیین مقدار آرتمیزینین در تعدادی از گونه های درمنه ایران در گیاه کامل و در کشت بافت

جنس درمنه در ایران دارای ?? گونه می باشد که در مناطق مختلف آب و هوائی ایران پراکنده اند. مهمترین اجزای تشکیل دهنده عصاره گیاهان درمنه را روغنی های اسانسی و سزکوئی ترپن لاکتون آرتمیزینین تشکیل می دهند. هدف عمده پژوهش حاضر بررسی کمی و کیفی آرتمیزینین در برخی گونه های خودروی درمنه ایران در شرایط گیاه کامل و کشت در شیشه در نظر گرفته شد. عصاره برگ 10 گونه درمنه پس از جمع آوری از زیستگاه های طبیعی آن ها، بعد از خشک و پودر شدن با استفاده از اتانول در دستگاه سوکسله استخراج شد. سپس مقدار آرتمیزینین در عصاره ها با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع پرتوان(hplc ) اندازه گیری شد. نتایج حاصل از بررسی ها نشان داد که مقدار آرتمیزینین در برگ a. annua با 004/0 ±416/0 گرم/ 100 گرم وزن خشک بیش تر از سایر گونه ها می باشد و پس از آن به ترتیب گونه هایa.vulgaris (002/0±205/0%)، a. draconculus (001/0±119/0%)، a. absinthium (002/0±087/0%)، a. scoparia (001/0±08/0%) و a.siberi (001/0±041/0%) نسبت به سایر نمونه ها دارای مقدار بیشتری از آرتمیزینین در برگ خود بودند. کمترین مقدارآرتمیزینین در برگ سه گونه a.spicigera، a.deserti و a.biennis به تر تیب با 002/0±019/0% ،0004/0±019/0% و 0003/0±017/0% گزارش شد. نتایج پژوهش حاضر نخستین گزارش ارائه شده در ارتباط با بررسی کمی و کیفی آرتمیزینین بطورمقایسه ای در برگ10 گونه درمنه ایران می باشد. درصد و میزان جوانه زنی بذر دو گونه درمنه در محیط نیمه جامدms به عنوان بستر کشت مورد بررسی قرار گرفت. بهترین نتایج جوانه زنی برای بذر a. annua 22/0± 2?/??% با روش سترون سازی با اتانول70% به مدت 5/0 دقیقه و سدیم هیپوکلریت 5/1% به مدت1?دقیقه و برای بذر a.khorassanica 03/1 ± 36/??% به روش سترون سازی با محلول ?1/?% مرکریک کلراید به مدت 5 دقیقه، اتانول 70% به مدت 7 ثانیه وسدیم هیپوکلریت 5/1%به مدت 2 دقیقه بدست آمد. اثر محرک متیل جاسمونات با غلظت ???میکرومولار، بر سنتز آرتمیزینین در گیاهچه هایa. annua در شرایط کشت در شیشه بررسی شد. نتایج نشان داد که تیمار گیاهچه ها با متیل جاسمونات سبب افزایش 4 تا 5 برابری در مقدار آرتمیزینین آنها نسبت به گیاهچه های شاهد شد. کشت سر شاخه های a. khorassanica (گونه انحصاری ایران) با هدف تکثیر و تولید نوشاخه های باززایی شده و افزایش مقدار آرتمیزینین در آنها، در محیط کشت پایه ms تحت تیمار ترکیب های هورمونی bap+naa وkin+naa انجام شد. بیشترین میزان باززایی نو شاخه ها به ترتیب در تیمار mg/l naa025/0 mg/l bap + 2 با 01/0 ± 23/0 وmg/l naa 025/0 + mg/l kin 2با 01/0± 16/0 گرم وزن خشک بدست آمد. بیشترین محتوای آرتمیزینین اندازه گیری شده در نوشاخه های باززایی شده در تیمارهای mg/l naa 01/0+ mg/l bap 4و mg/l naa025/0+ mg/l kin 2با 073/0% وزن خشک بدست آمد. نوشاخه های باززایی شده a. khorassanica در محیط کشت پایه msواجد ترکیب های هورمونی mg/l kin ??/? mg/l naa+?و kin mg/l ??/?mg/l naa+?/? ریشه دار و گیاهک ها برای سازگاری با شرایط خاک به گلدان منتقل شد.